Ostatnia tabelka z umiejętnościami 3 i 4 – latka (klik) cieszyła się ogromną popularnością, dlatego poprosiłam moją imienniczkę Martę o przygotowanie kolejnej listy, dla kolejnej grupy wiekowej. Okazało się, że Marta również w grudniu została mamą, więc tym razem przygotowała listę dla dzieci od 0 do 11 miesięcy.
Pamiętajcie jednak i zaznaczę to tłustym drukiem: lista stanowi jedynie punkt odniesienia, bo przecież każdy człowiek rozwija się we własnym tempie, dzieci w szczególności. Ja na przykład jazdy na rowerze nauczyłam się mając dopiero 8 lat, a mój brat miał 4 lata i już śmigał na rowerku dwukołowym. Dlatego zapoznajcie się z poniższą listą, ale nie martwcie się na zapas.
| Trzy podstawowe grupy umiejętności (od urodzenia do 11 miesiąca życia) | |||
| Rozwój Osobisty, społeczny i emocjonalny | Pewność siebie | Uczucia i zachowanie | Związki |
| - Śmieje się i guga z przyjemnością (np. w odpowiedzi na gilgotki), | - Uspokaja się w reakcji na znany dotyk, głosy i twarze, | - Lubi towarzystwo i szuka kontaktu z innymi, | |
| - Używa głosu, gestów, kontaktu wzrokowego i ekspresji twarzy aby nawiązać kontakt z innymi i utrzymać ich uwagę, | - Poszukuje fizycznego i emocjonalnego komfortu poprzez wtulanie się w osoby dobrze mu znane, | - Intensywnie patrzy na twarze i kopiuje ruchy twarzy np. pokazuje język, otwiera buzię, | |
| - Uspokaja się kiedy jest trzymany, kołysany, kiedy mówi się i śpiewa do niego delikatnym głosem, | - Reaguje kiedy się do niego mówi np. rusza nogami, otwiera buzię, | ||
| - Potrafi pokazać zakres różnych emocji takich jak: przyjemność, strach, podekscytowanie, | - Rozpoznaje i najbardziej reaguje na głos głównego opiekuna (twarz się zmienia, wzrasta aktywność kiedy opiekun się pojawia), | ||
| - Reaguje emocjami na emocje innych (np. śmiechem na śmiech, poddenerwowaniem na smutek lub płacz), | - Reaguje na to na czym skupia się opiekun ( wodzi za nim wzrokiem), | ||
| - Lubi być podnoszony i przytulany, | |||
| Rozwój fizyczny | Przenoszenie i podnoszenie | Zdrowie i samo higiena | |
| - Odraca główkę w odpowiedzi na dźwięki i obrazy, | - Odpowiada na i dobrze się rozwija dzięki miłemu, delikatnemu fizycznemu kontaktowi z innymi i dzięki ich trosce, | ||
| - Stopniowo zdobywa umiejętność podnoszenia i trzymania własnej główki, | - Potrafi wyrazić głód, dyskomfort oraz pragnienie, | ||
| - Porusza ramionami i nogami, które stopniowo stają się bardziej skoordynowane (kontrolowane), | - Oczekuje – reaguje na karmienia (posiłki) z zainteresowaniem, | ||
| - Potrafi przewrócić sie z plecków na brzuszek i z brzuszka na plecki, | |||
| - Kiedy leży na brzuszku zaczyna podnosić główkę, później klatkę piersiową, najpierw na przedramionach a później na prostych ramionach, | |||
| - Obserwuje swoje rączki i nożki- kiedy leży na plecach podnosi i chwyta nóżki w pionie, | |||
| - Wyciąga rączki po przedmioty, dotyka je i zaczyna je trzymać, | |||
| - Bada przedmioty buzią, często chwyta przedmioty i wkłada je sobie do buzi, | |||
| Komunikacja i język | Słuchanie i uwaga | Rozumienie | Mówienie |
| - Odwraca się w stronę dźwięku, następnie lokalizuje zakres dźwięku, | - Zatrzymuje się i patrzy kiedy słyszy własne imię, | - Potrafi komunikować swoje potrzeby i uczucia na swoje różne sposóby, np. poprzez płacz, guganie, | |
| - Słucha, odróżnia/rozpoznaje i reaguje na intonacje i barwy głosów, | - Zaczyna rozumieć znane gesty, dźwięki i słowa, | - Reaguje własnymi dźwiękami w odpowiedzi na słowa wypowiadane do niego poprzez bliską osobę, | |
| - Reaguje w interakcji z innymi poprzez uśmiech, patrzenie i ruchy, | - Unosi ramionka czekając na to, że zostanie podniesiony, | ||
| - Wycisza się albo reaguje (dość żywiołowo) kiedy słyszy jak się do niego mówi, | - Ćwiczy i stopniowo rozwija swoją mowę aby komunikować się z innymi (gaworzy, powtarza sylaby, bawi się swoim głosem), | ||
| - Patrzy uważnie na osobę, która do niego mówi ale przestaje jeśli ta osoba znika z pola widzenia np. się odwraca, | |||
| - Wsłuchuję się w znane mu dźwięki, słowa albo zabawy (tzw. Finger plays), | |||
| - Rozprasza się kiedy pojawiają się nowe bodźce, | |||
| Cztery szczegółowe grupy umiejętności (- te grupy podane są orientacyjnie dla dzieci do skończonych 24 miesięcy życia, nikt nie obserwuje jak z “pisaniem” czy „technologią” radzi sobie maluszek pięcio czy nawet czternasto miesięczny). | |||
| Literatura | Czytanie | Pisanie | |
| - Lubi patrzeć na książki i inne wydrukowane obrazki, | Późniejsza umiejętność pisania opiera się na tych doświadczeniach jakie dzieci zdobyły w okresie niemowlęcym i wczesno dziecięcym. Znim nauczą się pisać muszą nauczyć się komunikować, następnie uczą się zapisywać słowa, które potrafią powiedzieć. | ||
| Matematyka | Cyfry |
Ksztaty, przestrzeń i mierzenie |
|
| - Zauważa zmiany w obrazkach i przedmiotach (w grupie do 3), | Wczesna dziecięca świadomość jeśli chodzi o kształy, przestrzeń i długość rozwija się poprzez możliwość obserwacji własnych ruchów, zabawę i odkrywanie. | Wczesna dziecięca świdomość jeśli chodzi o kształy, przestrzeń i długość rozwija się poprzez możliwość obserwacji własnych ruchów, zabawę i odkrywanie. | |
| Rozumienie świata | Ludzie i sąsiedztwo | Świat | Technologia |
| Początkowe rozumienie ludzi i sąsiedztwa opiera się na wczesnych nawiązanych relacjach z osobami ważnymi dla dziecka. | - Porusza oczami, następnie głową kiedy wodzi za jakimś przedmiotem, | Początki rozumienia technologii bazują na wczesnych doświadczeniach jakie maluchy zdobywają poprzez zabawę różnymi przedmiotami i obserwowanie jak się zachowują pod wpływem różnych reakcji na nie. | |
| - Reaguje gwałtownie jeśli przedmiot albo twarz nagle znika z pola widzenia, | |||
| - Z zainteresowniem patrzy na pokój, poszukuje nowych interesujących obiektów i wydarzeń, | |||
| - Uśmiecha się z przyjemnością podczas dobrze mu znanych zabaw, | |||
| - Powtarza czynności, które powodują jakąś reakcję np. potrząsa grzechotką, | |||
| Sztuka i projektowanie | Poznawanie i używanie materiałów i mediów | Bycie twórczym | |
| Dzieci badają materiały i przedmioty jako część poznawania otaczającego ich świata. | Dzieci muszą na początku odkrywać świat i zrozumieć różne sposoby komunikowania się zanim zaczną wyrażać własne pomysły poprzez sztukę czy projektowanie. | ||
Badania potwierdzają, iż pozytywna interakcja we wczesnym dzieciństwie ma wpływ na późniejszy rozwój poznawczy. Dzieci mają prawo do pokazywania własnych pomysłów, idei, myśli i uczyć się poprzez zabawę, taniec itp.
Odpowiednia opieka i edukacja oraz wdrażanie programów prewencyjnych i interwencyjnych w trakcie pierwszych pięciu lat życia dziecka, wspiera rozwój umiejętności niezbędnych do osiągania sukcesów edukacyjnych i społecznych. (Magdalena Czub, Diagnoza funkcjonowania społeczno-emocjonalnego dziecka w wieku od 1,5 do 5,5 lat, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014.)
Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne (tak jak my, czy każdy z nas w tym samym miesiącu życia nauczył się jeździć samochodem? Nie umiesz jeździć? O nie! Co teraz! Jaki specjalista dla ciebie?) i potrzebuje czasem więcej czasu, niż jego rówieśnicy aby przyswoić sobie kolejną umiejętność. Najważniejsze, co możemy dać „naszym” dzieciom, to czas i miłość – och wyszło tak pompatycznie.
